Asrın depremi… 6 Şubat 2023… Dokuz saat arayla… İki deprem…
Birincisi… Saat 04.17… Şiddeti 7.7… Merkez üssü Kahramanmaraş‘ın Pazarcık ilçesi.
İkincisi… Saat 13.24… Yine Kahramanmaraş… Bu kez Elbistan ilçesi… 7.6.
11 il… 124 ilçe… 6 bin 929 köy, beşik gibi sallandı.
53 bin 537 can kaybı.
Unutmadık…
Unutmayacağız.
Fakat… Depremden yeterince ders aldık mı? Ne gezer.
Kimimiz… Dükkânı büyütmek için, kolon kesmeye devam ediyoruz.
Kimimiz… Kentsel dönüşüme aslanlar gibi direniyoruz.
***
Sinekten yağ… Enkazdan oy
Cumhuriyet döneminin iz bırakan şairi… Orhan Veli… Türkiye gerçeğini ne kadar da güzel özetlemişti:
“Neler yapmadık şu vatan için,
Kimimiz öldük, Kimimiz nutuk söyledik.”
Asrın depreminden sonra da böyle olmadı mı?
Kimileri… Canını dişine taktı… Yıkılan şehirleri ayağa kaldırmak için çalıştı.
Kimileri de… Sinekten yağ çıkarmak misali, deprem enkazından oy çıkarmak için birbiriyle yarıştı.
***
“Deprem Dede”
Ahmet Mete Işıkara… Nam-ı diğer, “Deprem Dede.”
Mersin- Cami Şerif Mahallesi‘nde komşuyduk… Çocukluk yılları.
1999… Marmara depreminden sonra yurdu dolaştı… Adım adım.
Konferanslar verdi.
Sadece konferans mı? Cuma günleri camiye gitmeye, cemaati deprem konusunda bilinçlendirmek için konuşma yapmaya başladı.
İlk konuşmasını Pendik‘te bir camide yaptı… Müftü de vardı.
2011… Simav depremi… Belediyenin karşısındaki Halil Ağa Camii… Cuma namazı… Prof. Işıkara oradaydı.
Rahmet istedi… Bir sözünü hiç unutmadım:
– İnsanları enkaz altından nasıl çıkaracağımızı çok iyi öğrendik… Ama insanların enkaz altında kalmaması için neler yapmamız gerektiğini bir türlü öğrenemedik.
***
En büyük şantiye
Eğer… Asrın depreminden iki yıl sonra; 11 şehirde… 174 farklı alanda… Bin 900 şantiye kurulduysa…
182 bin mühendis, mimar ve işçimiz… Yaz, kış demeden çalıştıysa…
Ve… 201 bin 580 konut ve işyerinin anahtarı, yeni sahipleri tarafından teslim alındıysa…
Enseyi karartmaya gerek yok.
***
Ahlaksızlığın önlenemeyen yükselişi
Kartalkaya… Otelde yangın… 78 can kaybı… Yüreğimiz hala yanıyor.
Ama… Millet acı içindeyken… Birtakım densizler, terbiyesizler, insanlıktan nasibini almamış tipler… Sosyal medyadan paylaşımlara başladılar.
Yangında hayatını kaybedenlere hakaretler… Yakınlarına küfürler… Bunu yapanlar içinde kadın bile var… Nevşehir’de tutuklandı.
Asrın depreminden sonra da böyle rezillikler, edepsizlikler yaşanmadı mı?
Biri… “Baraj patladı” diyerek, panik yaratmaya kalktı.
Diğeri… “Alevilere deprem yardımı yapılmıyor” diye, bozgunculuğa başladı.
Sahi… Biz, neden, nasıl böyle olduk?
***
Büyük Türkiye
Mehmet Özhaseki ile sohbet ediyorduk… Tam bir yıl önce… Yazmıştım… 1 Şubat 2024’te.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı idi.
“Büyük Türkiye” demişti:
“Malatya büyüklüğünde 5 kadim şehri yeniden yapıyoruz… Çok zor bir iş… Ama büyük Türkiye bunu başarıyor.”
Böylesine büyük bir depremin altından kalkabilmek… Önemli olay… Büyük olay.
Eksikliklere, aksaklıklara takılıp kalmayalım.
Büyük Türkiye ile gurur duyalım.
***
Yazmazsak olmaz
Osmaniye… Asrın depreminin yaralı şehirlerinden… Can kaybı… Yaralı… Yıkılan evler…
Depremden sonra Osmaniye’ye gitmiştim.
Gazeteciler Cemiyeti Başkanı İsrafil Avcı ile dolaşıyordum… Bu sırada bir konvoy geldi.
TIR konvoyu… Saydım… Tam 10 TIR.
Yiyecek… Giyecek… Battaniye… Soba… Ayakkabı… Çocuk bezi… Temizlik malzemesi… Aklınıza ne gelirse.
Merak ettim… Sordum… “Kim gönderdi?” Bilen yok.
Vali Dr. Erdinç Yılmaz ile Belediye Başkanı Kadir Kara‘ya ısrarla sordum… Kimin gönderdiğini” söylemediler.
Sonunda öğrendim.
Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Osmaniyeli, Devlet Bahçeli yollamış.
Partinin kasasından değil… Kendi kesesinden.
Ve… Vali ile belediye başkanına sıkı sıkı tembih etmiş: “Benim gönderdiğimi kimse bilmesin.”
***
Pazarcık
Kahramanmaraş‘ın ilçesi… Asrın depreminin merkez üssü.
Defalarca gittim… Belediye Meclisi‘nin oybirliği ile aldığı kararla Pazarcık fahri hemşerisiyim.
İlçenin nüfusu 70 bin.
Yurt dışındaki Pazarcıklı nüfus ise… O zaman ki Belediye Başkanı İbrahim Yılmazcan söyledi:
200 bin… İtalya, Fransa, Almanya, İngiltere, Japonya, Filipinler, Amerika… Dünyanın her köşesinde.
Depremde… Belediye binası yıkıldı.
İbrahim Yılmazcan… 6 ay konteynerde görev yaptı.
6 ayda yeni belediye binası inşa edildi…. Rekor.
İbrahim Yılmazcan… 31 Mart 2024 seçimlerinde aday olmadı… Ama Pazarcık’tan hiç kopmadı.
Pazarcık… Devlet-millet işbirliğiyle destan yazılan yerlerden biri.
Yurt dışındaki hemşerilerden yardım yağdı… Yüzlerce TIR.
Gurbetçiler… Pazarcık’ta evi, barkı yıkılan pek çok yakınını, Avrupa’ya, Amerika’ya götürdüler… Gidenler, deprem konutları… Köy evleri yapılınca geri döndüler.
İbrahim Yılmazcan, 6 Şubat Perşembe günü televizyona çıkmalı… Canlı yayına… Anlatacağı çok şey var… Gözleri yaşlı.
***
Deprem haftası
Perşembe… 6 Şubat… Asrın depreminin yıldönümü.
Yarından itibaren birkaç gün… Bölgede olacağız… İller, ilçeler, köyler… Dolaşacağız…
Depremzedeleri dinleyeceğiz…
Kamu binaları… Kalıcı konutlar… Köy konakları…
Neler yapıldı? Neler eksik kaldı?
Hafta boyunca yazacağız.