Ateş çemberinde dış politika – YAVUZ DONAT

Turgut Özal… Eski Başbakan… 8. Cumhurbaşkanı… Yazdığı tek kitap var… Tarih ve Miras.

Özal, 1989‘da kaleme almış, fakat ilk kez 2010‘da yayımlanmıştı.

Kitabın alt başlığı:

Antik çağdan Cumhuriyet’e Anadolu, Türk ve İslam Medeniyeti.

Özal… Kitapta uzun uzun Türkiye’nin dış politikasından da söz ediyor.

Ve… Bir hususun altını çiziyor… Sayfa 371:

Denge ve uyum.

Bugün… Çevremizde yaşananlar karşısında… Turgut Özal‘ın, “Türk kültürünün hakim karakteri” dediği… Dengeyi ve uyumu göz ardı etmemek şart.

***

OSMANLI’NIN AHI

Senelerdir, Ortadoğu ve Balkanlar’da yaşananları görünce… İnsan söylemeden edemiyor:

“Osmanlı’nın elini, ayağını çektiği topraklarda, huzur, ara ki bulasın.”

Buna, “Osmanlı’nın ahı” mı demeli?

***

ATATÜRK NE DEMİŞTİ?

Atatürk‘ün kırmızı çizgisi… Tam bağımsızlık… Denge politikası… Yurtta barış, dünyada barış.

Ve… Dünyanın neresinde olursa olsun… Eğer bir hadise varsa mutlaka ilgilenmek.

Aşağıdaki sözler… Atatürk‘ün:

Dünyanın filan yerinde bir rahatsızlık varsa bana ne denilmemelidir.

Böyle bir rahatsızlık varsa, tıpkı kendi aramızda olmuş gibi onunla alakadar olmalıyız.

Hadise ne kadar uzakta olursa olsun bu esastan şaşmamak lazım.

Bugün… Hadise çok uzaklarda değil… Yanı başımızda.

Türkiye… Elbette ilgileniyor… Barış için… Bölgenin huzuru için.

***

İNGİLİZ YILLIK RAPORLARI

Kurtuluş Savaşı süreci… Türkiye’de olup bitenler konusunda İngiltere‘ye gönderilen telgraflar… Padişahla, devletin üst yöneticileriyle ilgili bilgiler.

Doğu… Güneydoğu… İsim isim aşiretler… Kim, kimden yana?

Mustafa Kemal Paşa kim? Ne yapmak istiyor?

Hepsi… Ve daha fazlası.

Türkiye’de hangi yönetici… Hangi milletvekili… Hangi bakan… Hangi Paşa…Hangi gazeteci… Hangi aşiret reisi, nasıl etki altına alınabilir?

Kim paraya düşkün, kim kadına?

Akademisyen Ali Satan… İngiliz arşivlerini araştırdı… Ve kitap yazdı:

“İngiliz yıllık raporlarında Türkiye.”

Kitapları okuyunca görüyorsunuz ki… İngiltere, Ortadoğu coğrafyasıyla yakından ilgili… Ve anahtar ülke konumundaki Türkiye ile.

Dünü… 1920‘leri… Dünde bırakalım.

Bugün… Aynı coğrafyada uçan kuşu bile izleyen ülke o kadar çok ki.

Aynı raporlar bugün de yazılıyor… Acaba raporlarda kimlerin adı geçiyor?

***

DEVLET AKLI

Atatürk… TBMM‘nin yeni yasama yılı açış konuşmalarında mutlaka vurguluyor:

“Uygulanan dış politika, barışsever bir politikadır.”

Bulunduğu coğrafyanın en güçlü ülkesi Türkiye, bu çizgiden hiç sapmadı.

Bugün… Türkiye’nin dış politikadaki yol haritası… Yine barışsever bir politika.

Soğukkanlı… Devlet aklının gerektirdiği politika.

***

YAŞASIN DEMOKRASİ

Demokrasi olmadıkça Ortadoğu‘nun huzur ortamına kavuşması zor.

Hem de çok zor.

Sorunlar… Çekişmeler… Sürer gider.

Demokrasimizin kıymetini bilelim.

***

İÇ KALEYİ SAĞLAM TUTMAK

Böyle dönemde, iç kalenin sağlam tutulması önemli.

Yanı başımızda kıyamet koparken, içeride siyasi rekabet… Siyasi kavga yapılmaz. Oy hesabı hiç yapılmaz.

Zaman… Birlik ve beraberliğin en gerekli olduğu zamandır.

Atatürk’ün, “iç kaleyi sağlam tutmak” sözlerini unutmayalım.

***

ÖZAL TARİHÇİ DEĞİLDİ… AMA

Turgut Özal, “Ben bir tarihçi değilim” diyor ve ekliyor:

– Ama yazdığım kitabın (Tarih ve Miras) tarihsel bir doğası var… Tarihin tamamı bir seçimdir… Gerçeklerin seçimi… Ancak şunu güvenle söyleyebilirim ki, yazdıklarım doğruya yöneliktir. (Sayfa 380.)

Özal… Geçmişten, Türklerin tarihsel tecrübelerinden de söz ediyor… Ve sık sık, Türk kültürünün hakim karakterine vurgu yapıyor.

Dengeye ve uyuma vurgu.

Birlik beraberliğe vurgu.

Güçlü Türkiye vurgusu.

***

İYİ İLİŞKİLER

Atatürk’ün dış politikasının temeli… İyi ilişkiler.

Ve bu ilişkileri güçlendirmek.

1. Batı ülkeleriyle iyi ilişki… (Milletler Cemiyeti’ne giriş… 1932)

2. Sovyetler Birliği ile iyi ilişki… (Dostluk anlaşması… 1925)

3. Bölge ülkeleri ile iyi ilişki… (Sadabat Paktı… 1937)

Türkiye, bugün, geçmiş dönemlere oranla çok daha güçlü… Bölgenin lider ülkesi.

Fakat… Ana eksen… Kırmızı çizgi hiç değişmedi:

İyi ilişkiler.

***

MECLİS’E.. LİDERLERE BİLGİ

Günlerdir yaşananların… İsrail ile İran çatışmasının bizi etkileyeceği kesin.

Her yönden etkileyecek.

Bu süreçte;

Meclis’in bilgilendirilmesi… Siyasi liderlerin bilgilendirilmesi ihmal edilmemeli.

Kriz yönetimi stratejisinin gereği.

***

ENSEYİ KARARTMAYALIM

Siyonizm… Avrupa desteği… Amerika’nın kol kanat germesi… Batı ülkelerinin Ortadoğu hesapları… Stratejileri.

İsrail’i büyütme ve güçlendirme gayretleri. İslam dünyasındaki bazı ülkelerin Batı ile örtülü/örtüsüz ilişkileri.

Bu toz, duman arasında Türkiye, uyanık… Teyakkuzda… Soğukkanlı ve barış yanlısı.

Türkiye’nin Ortadoğu ile ilişkileri çok derin.

Tarihi, siyasi, ekonomik, kültürel, coğrafi boyutları olan bir derinlik.

İyi ki şanlı ordumuz var… İyi ki güçlüyüz… Ve ne mutlu ki fokur fokur kaynayan bir coğrafyadaki huzur bahçesiyiz.

Günlük kısır çekişmeler, enseyi karartmasın.