Kahrolsun darbe… Yaşasın demokrasi – YAVUZ DONAT

Arap atasözü… “İftiracının ağzı topun ağzından daha tehlikelidir.”

Darbe… 27 Mayıs 1960… Devlet radyosu yayın yaptı:

– Demokrat Parti iktidarı, Kars ve Ardahan’ı Ruslara sattı. (İdamlarım İçyüzü… Profesör Rıfkı Salim Bursak… Sayfa 26.)

Darbe sonrası… Gazetelerde çarşaf çarşaf apartman fotoğrafları yayınlandı… “Demokrat Parti milletvekillerine ait” diye. Oysa… Fotoğraflar işçi sigortalarının binalarıydı… Sosyal konutlar.

27 Mayıs 1960… Bütün darbe, muhtıra ve siyasete müdahalelerin anası… Babası. Dün yazmıştık… Bugün… Genel istek üzerine darbeli notlara devam.

***

Lütfi Kırdar

Doktor… Kurtuluş Savaşı’nda Atatürk tarafından Erzurum‘da görevlendirildi… İstiklal Madalyası sahibi.

Tek parti döneminin CHP milletvekili. Çok partili dönem… Milletvekili ve Adnan Menderes hükümetinde bakan. Kariyerinde… İstanbul Valiliği var… Belediye başkanlığı var. Adı… Eserlerde yaşıyor… Hastane… Kongre merkezi.

Lütfi Kırdar, Yassıada‘da öldü… Sorgu sırasında… Kalp krizi… 17 Şubat 1961.

Cenazesi 19 Şubat’ta kaldırıldı… Cami… Zincirlikuyu Mezarlığı… Kalabalık… İnsan seli. Ve… Cenaze namazını kıldıran imam… Hacı Nusret Yeşilçay gözaltına alındı… Tutuklandı.

***

‘Bir halt ettik’

Orhan Erkanlı… Darbeden sonra Türkiye’yi yöneten Milli Birlik Komitesi’nin 38 üyesinden biri… Kurmay Yarbay… MBK Genel Sekreterliği yaptı.

Sonra… “14’ler olayı” olarak bilinen tasfiye… Yurtdışı… Büyükelçi danışmanlığı. Ardından… Siyaset… CHP milletvekilliği.

Anılarını yazdı… Anılar-Sorunlar-Sorumlular… 1972.

Sayfa 298: “Bir halt ettik… Bu profesörlere uyduk… Başımıza iş açtık.”

***

Zehirli tohum

Darbe… Ve sonra Cumhurbaşkanı Celal Bayar’a, Başbakan Adnan Menderes’e… Demokrat Partililere takılan isimler: “Büyükbaş… Kocabaş… Kuyruk… Düşük… Güruh… Sürü…”

Darbe, siyaset ve siyasetçi düşmanlığını körükledi. Ki… Siyasete, siyasetçiye düşmanlık yıllarca sürdü. Bugün bile devam ediyor.5

***

‘Hırsızlar kervanı’

Yassıada… Duruşmalar… Ve kararlar öncesi devlet radyosunda 22 gün devam eden yayın dizisi… 21 Temmuz-11 Ağustos arası… 1961.

“Hırsızlar Kervanı.”

Kararların altyapısı işte böyle hazırlandı.

Kamu vicdanı… Kimin umurunda?

***

Asistanın ihracı

Nilüfer Gürsoy… Celal Bayar’ın kızı… Demokrat Parti Milletvekili Ahmet İhsan Gürsoy’un eşi.

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi’nde… Asistandı. Darbe… Ve Nilüfer Gürsoy üniversiteden atıldı.

***

‘Mevsim artık sonbahar’

İstanbul‘un imarı… Ve İstanbul Belediye Meclisi’nin teşekkürü… Vefası:

Başbakan Adnan Menderes’e “fahri hemşerilik.” Aynı vefayı Erzurum Belediyesi de gösterdi.

Darbe… Fahri hemşerilikler iptal edildi.

Seneler sonra… Mehmet Sekmen, Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı olunca…

Kadir kıymet bilen Erzurum… Merhum Adnan Menderes’i yeniden fahri hemşeri kabul etti.

Hemşerilik beratı, Mehmet Sekmen’in makam odasının duvarında asılı.

Vefa… Bir semt adı… Bir boza markası… Ya da… Hüzzam şarkı: “Bütün kuşlar vefasız, şimdi mevsim sonbahar.”

***

‘Güneş batmadı’

Talat Asal… Yassıada’da, Adnan Menderes’in avukatlığını yaptı.

Bir gün… Duruşma sırasında… Menderes’i işaret ederek… “Güneş batmadı” dedi.

Sonuç… Duruşma salonundan çıkarıldı. “Asker kaçağısın” denilerek, gözaltına alındı. Askerlik şubesine yollandı.

Sonra… Askerliğini, 31. Piyade Alayı’nda yedek subay olarak yaptığı anlaşıldı ve serbest bırakıldı.

Talat Asal yıllar sonra “Güneş Batmadı” diye bir kitap yazdı ve imzalı olarak bana getirmişti… Rahmet istedi.

***

Utanç adası notları

Tevfik İleri… Samsun milletvekili… Yüksek mühendis… TBMM Başkan Vekilliği yaptı. Başbakan Yardımcılığı… Bayındırlık Bakanlığı… Milli Eğitim Bakanlığı… Sonra Yassıada… Ardından Kayseri Cezaevi.

Kitabı… Film senaryosu yapılsa yeridir: “Yassıada ve Kayseri Günlükleri.”

Sayfa 341-343:

Yassıada’da… Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’nun havacı bir üsteğmen tarafından nasıl tokatlandığı anlatılır.

Ve… Adnan Menderes’e atılan tokat… Yazmaya utanıyoruz.

***

Milli irade böyle istedi

Biliyor muydunuz? Eski Demokrat Partililerin 33 akrabası ilk seçimde… 15 Ekim 1961‘de… Parlamento’ya girdi.

Melahat Gedik… Dr. Namık Gedik‘in eşi.

Neriman Ağaoğlu… Samet Ağaoğlu‘nun eşi.

Dr. Sadettin Bilgiç… Sait Bilgiç‘in kardeşi.

Ve… 30 akraba daha.

İşte milli irade.

***

Yassıada’dan Parlamento’ya

Başbakan Adnan Menderes’in idamının (17 Eylül) üzerinden bir ay geçmeden seçim yapıldı.

Millet… Menderes’in avukatlarından sekizini Parlamento’ya yolladı… Adalet Partisi ve Yeni Türkiye Partisi’nden.

Burhan ve Orhan Apaydın kardeşler gibi.

Ferruh Bozbeyli, Seyfi Öztürk, Talat Asal, Ertuğrul Akça gibi.

***

Darbeci ruhlar

Darbeciler… Demokrasinin mezar kazıcıları.

27 Mayıs 1960 darbesinin üzerinden yıllar geçti… 65 yıl. Ama… “Darbeci ruh” bugün bile aramızda.

Yıllardır… Darbe girişimi… Muhtıra… Darbe… Postmodern darbe… 15 Temmuz hain darbe girişimi… Hangi birini yazalım?

Ve noktayı… “Kahrolsun darbe, yaşasın demokrasi” diyerek koyalım.